بازآفرینی شهری در اروپا: مبارزه برای بازپس گیری فضای سبز ادامه دارد

نویسنده:  جیمز وورمالد

از بدو پیدایش شهرهایمان تا به امروز ، ما مطمئن بوده ایم که از فضاهای سبز درون آنها محافظت می کنیم. تمدن‌ها تا پیش از زمان رومی‌ها، پارک‌های وسیعی را در قلب شهر ساخته‌اند. مثل "Rus in Urbe"که به‌عنوان «کشور در شهر» ترجمه می‌شود ، و امروزه هنوز هم به آن اشاره می‌شود. در همین حال، به منظور کنترل رونق شهرنشینی در اواسط قرن بیستم، همسو با سیاست‌های مربوط به فضای سبزِ اطراف شهر، در بسیاری از شهرهای اروپایی به معنای واقعی کلمه محیط‌های طبیعی اطراف شهر‌ها را در برگرفتند و کیفیت هوا و دسترسی آسان‌تر به طبیعت را به بخشی از زندگی شهری بدل کردند.

هرچند، زندگی در شهر پس از همه گیری کرونا، گونۀجدیدی از شهرنشینی است و پارک ها و فضاهای سبز شهری دیگر کافی نیستند. همانطور که ما در جستجوی اقلیم های سبزتر و سالم‌تر مهاجرت می‌کنیم، شهرهایی که ترک می‌کنیم در حال تکامل هستند و ثابت می‌کنند که آنها نیز می‌توانند با تبادل سطوح سیاه کم‌ استفاده‌تر مثل جاده‌ها و سازه‌ها با چمن طبیعی و پارک، سبز باشند. در ادامه چهار پروژه از سراسر اروپا معرفی خواهد شد که فضاهای شهری بلااستفاده را به محیط‌های سبز طبیعی و احیاکننده‌ای که زمانی بوده اند، تبدیل کرده اند.

1-  محوطه ایستگاه قطار شهر زووله/ شرکت معماری پوزادماکسوان  

از نظر آماری، بیش از یک سوم از شهروندان هلندی دوچرخه را به عنوان وسیله اصلی حمل و نقل خود در نظر می گیرند. با افزایش قیمت سوخت و نگرانی‌های زیست‌محیطی، انتظار می‌رود که این تعداد افزایش پیدا کند. نگرانی برنامه‌ریزان شهری در شهر دوچرخه‌دوست زووله این بود که چگونه می‌توان بدون تبدیل مرکز شهر به جزیره گرمایی ، همه دوچرخه ها را با یک پارکینگ دوچرخه چند طبقه جدید، در شهر جای داد.

با این حال، به جای ساختن یک سازه سنگین روی سطح زمین، شرکت پوزادماکسوان به عنوان شرکت طراحی شهری در این پروژه، تصمیم گرفت که یک پارکینگ در زیر ورودی ایستگاه بسازد و در بالای آن باغچه‌هایی غرق در گیاهان برای فضای پیاده روی وجود داشته باشد .این طراحان شهری توضیح می‌دهند که «فضای سبز میدان ایستگاه، تا رسیدن به پارکینگ گسترش یافته است ، دوچرخه‌سواران از طریق یک باغ سبز شیب‌دار با گیاهانی که با فصول تغییر می‌کنند ، به سمت پایین هدایت می‌شوند.» در عین حال، چمنزارهای بالای زمین، هم برای هدایت دوچرخه سواران و هم عابران پیاده ، بین ایستگاه، پارکینگ دوچرخه و مسیرهای ورودی به کار می روند.

2- پله های بلوِدِرِ/ طراحی شده توسط معماران  Bertrand Taquet

درست است که پنهان کردن سازه‌های چند طبقه جدید، در زیر زمین این امکان را فراهم می کند تا بدون ایجاد مانع در محیط بالای سطح خود، ساخته شوند، ولی اگر این سازه‌ها از قبل ساخته شده باشند، چه می شود ؟ معماران شرکت Bertrand Taquet ، به عنوان معماران پله‌هایبلودر، توضیح می‌دهند که مدرسهDunois در پاریس "به صورت پلکانی طراحی شده است، به نحوی که هر طبقه از طبقۀ زیرین خود عقب‌تر است". این پله ها دو بام مدرسه را به هم متصل می کند ،به این معنی که این ساختمان با فضای سقفی بیشتری نسبت به سایر ساختمان ها با همین ظرفیت قرار گرفته است.

این آرایش معماری شهری، همراه با نماهایی از پوشش گیاهانی که بیش از حد رشد کرده اند، به فضای سبز شهری اجازه می دهد تا در پشت بام مدرسه قرار بگیرد. تبدیل پشت بام های این چنینی به فضاهای سبز ، راه ساده‌ای برای بازپس گیری مناطق ساخته‌شده یک شهر در عین استفاده از ساختمان‌های زیر آن است. پله هایبلودر با اتصال پشت بام اصلی به پشت بام طبقۀ زیرین آن، دسترسی به هر دو پشت بام را گسترش می دهد و به فضای سبز شهری اجازه می دهد گسترش یابد تا فضای بیشتری هم برای یادگیری و هم برای رشد گیاهان وجود داشته باشد.

3- میدان پنج گوشه / شرکت معماری  WXCA

با افزایش دوچرخه‌سواری و استفاده از حمل‌ونقل عمومی، بسیاری از شهرها خیابان‌ها و تقاطع‌های خود را به مناطق و میدان‌های عابر پیاده تبدیل می‌کنند. یکی از این نمونه ها میدان پنج گوشه در ورشو است، جایی که شهر استفاده از خیابان را فقط به حمل و نقل عمومی، ساکنان و خدمات اورژانس محدود می کند. معماران شرکت WXCA با باریک کردن جاده ها، رفت و آمد وسایل نقلیه را با فضای عمومی جایگزین کردند. آنها توضیح می دهند: «ما می خواستیم این بخش از شهر را به ساکنان شهر واگذار کنیم.»

شرکت معماری WXCA با استفاده از سنگفرشی در ابعاد بزرگ که نمای اطراف را کامل می کند، درختان افرا با سیستم های ضد فشردگی ریشه و قرار دادن صندلی های کم ارتفاع از چوب بلوط ، میدان را عمداً پراکنده نگه می دارد و این مکان را تشویق می کند تا در طول زمان یک شخصیت منحصر به فرد ایجاد کند. با وجود درختانی که اجازه رشد دارند و کافه و رستوران های اطراف که فضایی برای نشستن در فضای باز دارند، یک منطقه پر جنب و جوش شکل می گیرد. ما نمی‌خواستیم میدان فقط یک محل عبور باشد ، ما آن را به عنوان چارچوبی برای زندگی شهری طراحی کردیم.

4- گورستان متروپولیتن مونپلیه / آژانس شهرسازی و معماری تراورس

ما بعد از مرگ به کجا می رویم؟ از نظر معنوی، این سوال یکی از اسرار بزرگ هستی است که بی پاسخ مانده است. هر چند در معنایی واقعی‌تر، پاسخ این سوال اغلب خیلی واضح نیست. با توجه به اینکه فضاهای سبز به سرعت توسط ساختمان سازی اشغال می شوند یا برای استفاده تفریحی سر و سامان داده می شوند، فضای زیادی برای مکان های دفن مدرن و محترمانه باقی نمی ماند. گورستان سنتی، یک ناهنجاری محیطی از نظر گونه شناسی است. این نوع گورستان ها هرچند که اغلب مملو از فضای سبز و طبیعت هستند، ولی جو ناخوشایند و ترسناک آنها و درخواستشان برای حفظ حریم خصوصی می تواند منجر به ایجاد فضایی نامطلوب و غیر دوستانه شود.

همانطور که معماران گورستان متروپولیتن مونپلیه ، یعنی آژانس شهرسازی و معماری تراورس توصیف می کنند، این مکان متفاوت است. یک چشم انداز یادبودِ آرام و محترمانه با استفاده از خطوط تمیز و ترکیب بندی های خلاقانه معماری مدرن، که در تعامل با نقشه برداری طبیعی این مکان شکل گرفته است. طبق توضیح معماران این گورستان، «آسمان و زمین از طریق مسیرها، چارچوب‌ها و روزنه‌هایی که توسط یک ارتباط عرفانی به وجود آمده‌اند، با یکدیگر سخن می گویند» سازه ها و مسیرهای اطراف آنها از بتن صاف و در عین حال خام تشکیل شده‌اند که بیانگر رابطۀ این مکان با زمین هستند.