تعامل بین رنگ‌های طبیعی خاک رس و رنگدانه های مصنوعی

تکنیک خاک فشرده یکی از قدیمی ترین روش های ساخت دیوار است که هنوز هم پتانسیل زیادی برای ساخت و ساز مدرن دارد. یکی از جنبه‌های این قابلیت، نمایش رنگ‌ها و لایه‌های آن است که با برداشتن قالب‌ها نمایان می‌شوند و یک ویژگی لایه‌ای را آشکار می‌کنند. این تکنیک ، به عنوان فرآیندی که شامل فشرده سازی لایه به لایه شن، ماسه، گل و لای و خاک رس است، ظاهر حاصل از آن یک لایه بندی افقی از تن رنگ های خاکی، محتوای مواد و مراحل عمل آوری آنها است. این ظاهر رنگارنگ دیوارهای خاکی را می‌توان از طریق الگوها، بافت، رنگدانه‌های مصنوعی و رنگ‌های خاک رس طبیعی کنترل و کشف کرد و فرصتی را فراهم آورد تا این سبک دیوار، جایگاه خود را در معماری پیدا کند.

رنگ‌های مختلف دیوارهای خاکی فشرده به دلیل ویژگی‌های متفاوتِ خاکِ موجود در مکان‌های مختلف، متفاوت است. نوع خاک نه تنها خواص مکانیکی لایه‌های متراکم را تحت تأثیر قرار می دهد،و در آن رابطه مستقیمی بین چگالی خشک و مقاومت فشاری ماده وجود دارد (هر چه مصالح متراکم‌تر باشد، استحکام آن بیشتر می‌شود) بلکه بر ظاهر دیوارها نیز تأثیر می‌گذارد. این تفاوت ظاهری به این دلیل است که خاک رس طبیعی در رنگ های مختلفی از جمله قرمز، سفید، زرد و بنفش وجود دارد. این امر باعث می‌شود که دیوارهای خاکی فشرده ، به صورت سفارشی و بر اساس ثروت منابع خاک سرزمین خود ساخته شوند و این سوال مطرح می شود که تا چه حد رنگدانه مصنوعی خاک برای ایجاد تنوع در لایه‌های این سبک از دیوار مورد نیاز است.

در کارگاهی که توسط معمار فنلاندی اریکا آلاتالو ، با همکاری هنرمند گامبیایی به نام دودو ، در روستای کارسی کوندا در شرق دور گامبیا برگزار شد، آنها بر روی ساخت دیوارهای خاکی تمرکز کردند. این تکنیک ساخت و ساز در آن زمان برای جامعه ناآشنا بود. این کارگاه با هدف بررسی تأثیر رنگ‌های طبیعی خاک رس موجود در روستا و همچنین تأثیر رنگدانه‌های اضافه شده بر نوع خاک برگزار شد. با توجه به منابع محلی متنوع رنگ های خاک رس در منطقه، آنها هر لایه را با رنگ خاک رس متفاوت برای یک دیوار فشرده کردند. برای دیوار دیگر با رنگدانه های اضافه شده کار کردند و ظاهر متفاوت بود. رنگدانه های قرمز و سیاه رنگ قوی ایجاد کردند، در حالی که رنگدانه های زرد، آبی و سفید به سادگی در مخلوط محو شدند. این معمار احساس کرد علیرغم تأثیرات چشمگیر رنگدانه های قرمز و سیاه، آنها به خوبی ترکیب نمی شوند یا به زیبایی رنگدانه هایی که توسط تغییرات خاک رس طبیعی ایجاد می شوند، ظاهر نمی شوند.

آمیختن موثر رنگدانه‌ها در خاک ، یک سوال تحقیقاتی بود که توسط توبیاس هلمرسون، دانشجوی دانشکده معماری چالمرز در سوئد، در سال 2021 مورد بررسی قرار گرفت. او آزمایش‌هایی را با استفاده از اکسید آهن قرمز، اکسید آهن سیاه و اخرای زرد رنگ در مقادیر مختلف روی مکعب‌های کوچک انجام داد. جالب اینجاست که اخرای زرد در مقایسه با سایرین کمترین تفاوت بصری را به همراه داشت و احتمالاً به این دلیل است که با رنگ نمونه خاک او مطابقت داشته است. او از طریق تحقیقات خود دریافت که ایجاد فرسایش در نمای دیوارهای خاکی فشرده می تواند یک گرادیان رنگ ایجاد کند. هنگامی که آب پرفشار روی یک مکعب خاکی قرمز رنگ اعمال می شود، رنگدانه فرسایش یافته نسبت به سطح فرسوده نشده قرمزتر به نظر می رسد. این نشان می‌دهد که با افزایش عمق فرسایش، رنگ خاک فشرده تغییر می‌کند.

کار چشمگیر جوئل آیسون و شرکت ساخت و ساز خاک فشردۀ او به نام Hive Earth، در غنا، تسلط بر هارمونی و کنتراست را با استفاده از رنگ‌های خاک رس طبیعی و رنگدانه‌های مصنوعی به نمایش می‌گذارد. شرکت  Hive  Earth  در تلاش است تا با استفاده از مواد موجود محلی، مسکن قابل دسترس و سازگار با محیط زیست در غرب آفریقا بسازد. کاوش آنها در مورد رنگ، ادراک و ترجیحات مردم را نسبت به مواد خاکی به چالش می کشد. آنها به طرز ماهرانه ای لایه هایی را با امواج و بافت های طبیعی طراحی می کنند، رنگدانه های خاک را با هم ترکیب می کنند و با رنگدانه ها تضادهای قابل توجهی ایجاد می کنند. هر دیواری فکر شده ساخته می شود و آن را به یک فرم هنری تبدیل می کند و هر دیواری که درون قالب ریخته می شود منحصر به فرد است. جوئل در مصاحبه قبلی با سایت  ArchDaily، اینگونه توضیح داده است که: "بسیاری از رنگ‌هایی که روی دیوارها می‌بینید، رنگ‌های طبیعی زمین هستند. در غنا، ما طیف وسیعی از تغییرات زمین را داریم که به ما امکان می‌دهد به رنگ‌های بژ روشن، خاکستری، قرمز،یا حتی سیاه دست پیدا کنیم . گاهی اوقات، در صورت درخواست مشتری، رنگدانه های اکسید آهن را برای ایجاد رنگ های روشن تر اضافه می کنیم."

دیوارهای خاکی فشرده ظاهری جذاب دارند و هر دیواری که با این تکنیک ساخته می شود، غنای خاک های مختلفی را به نمایش می گذارد. فضای داخلی رستوران ناندو در چسترفیلد نمونه بارز این است که چگونه می توان از رنگدانه خاک رس برای ایجاد رنگ های زنده و بافت های قوی استفاده کرد و فضای یک محیط ناهارخوری را بهبود بخشید. یک کاربرد قابل توجه دیگر در مرکز پارک هاندرتواسر، کاواکاوا، نیوزیلند دیده می شود. لایه بندی رنگارنگ دیوار آن نمایانگر مستقیم مناظر خاص در چشم انداز محلی، از جمله رودهایی که به اقیانوس می ریزند و ابرهای آسمان است. تطبیق پذیری خاک فشرده فراتر از ساختمان ها و مبلمان و وسایل داخلی است. به عنوان مثال، شرکت معماریLocal Collective  صندلی های سفالی را برای جشنواره معماری لندن و شبکه راه آهن این شهر طراحی کرد که رنگ های مختلف رسوبات رسی محلی در لندن را لایه بندی می کند. این فضای نشیمن عمومی به افراد اجازه می دهد تا کیفیت طبیعی مواد را تجربه و احساس کنند.

تلفیق تکنیک‌های ساخت‌وساز مدرن‌تر در ساخت و استفاده از دیوارهای خاکی فشرده ، چارچوبی برای اکتشافات آینده‌نگرانه است. در عین حال که این تکنیک دارای محدودیت هایی است، ماهیت چکش خوار بودن خاک فشردهبر نیاز آن به شکل دهی و طراحی به اشکال مختلف در معماری تاکید دارد. بنابراین، بررسی در هماهنگی و تضاد بین رنگ‌های خاک رس طبیعی و رنگدانه‌ها به عنوان نقطه شروعی برای معرفی مجدد تکنیک خاک فشردهبه طراحی معاصر است. این رویکرد نیاز به فرآیندهای هنری فکر شده را در شیوه‌های ساخت و ساز استاندارد نشان می‌دهد و درک کاربران از مصالح طبیعی محلی موجود در نیکره جنوبی زمین به چالش می‌کشد.

نویسنده: پل یاکوبو