بررسی سبک معماری بروتالیسم ایتالیا در میان اشکال هندسی و مواد خام

جنبش *بروتالیسم که در دوره پس از جنگ در بریتانیا متولد شد، ابتدا با شک و تردید مواجه بود، اما در یک دهه گذشته به درک جدیدی رسیده و تخیل طراحان جدید را مجذوب تعامل بین اشکال هندسی قابل برجسته و مواد خام در معرض دیدی که در این سبک ارائه می شود ، کرده است. این جنبش از بریتانیا شروع شد و در سراسر اروپا، آسیای جنوب شرقی و آفریقا گسترش یافت و تغییرات مختلفی تحت تأثیر وضعیت فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی هر منطقه در آن ایجاد شد. در این مقاله، ما به ویژگی‌هایی می‌پردازیم که سهم ایتالیا در جنبش بروتالیستی را تعریف می‌کنند و این سبک را از دریچه دید روبرتو کونته و استفانو پرگو بررسی می‌کنیم. این دو عکاس بزرگ همچنین یک مقاله عکاسی در این زمینه منتشر کرده اند که در قالب کتابی با عنوان «ایتالیای بروتالیست: معماری بتنی از کوه های آلپ تا دریای مدیترانه» منتشر شده است.

(*بروتالیسم : زبره‌کاری یا معماری بروتالیست، سبکی از معماری است که در آن ساختمان‌ها کلاً با بتن زبره و بدون روکش و دیگر عناصر کاربردی، به عبارتی عریان و عاری از زینت اجرا می‌شوند. )

ساختمان به عنوان یک تصویر

در سال‌های پس از جنگ، اروپا در جستجوی هویت جدیدی بود که کمتر مبتنی بر اشتیاق و اعتماد به نوآوری‌های فناوری باشد و در عوض نقش معماری در جامعه را به چالش می‌کشید. این تغییر در ایدئولوژی تلاش کرد تا به چشم اندازِ تخریبی که پس از دو جنگ جهانی متوالی به وقوع پیوسته بود ، پرداخته و به سمت جدا کردن معماری از سیاست و ایفای نقشی اجتماعی با وجدان تری حرکت کند. پاسخ، نیاز به مقیاس دهی و ایجاد ساختمان های کاربردی با حداقل مصالح یا تزئینات بود، در نتیجه مصالح در معرض دید و اشکال ساده ترجیح داده شدند.

به قول منتقد معماری، رینر بانهام، معماران بروتالیست با حفظ این اخلاق، از «تعهد فرم دهی» خود چشم پوشی نکردند. هنگامی که بروتالیسم برای اولین بار ظاهر شد، معماری حاصل اغلب به دلیل امتناع از زیبایی شناسی معمول آن زمان به عنوان «ضد هنر» یا «ضد زیبایی» طبقه بندی می شد، اما دارای پویایی متفاوت و نوعی کیفیت انتزاعی بود. سازۀ معماری، که در کلیت خود درک می شود، به تصویری تبدیل می شود که می تواند در بیننده خود احساس ایجاد کند. 

این جسارت است که سبک بروتالیسم را از دیگر گونه‌های معماری مدرن جدا می‌کند، یا همانگونه که راینر بانهام در مقاله مهم خود در سال 1955 نوشته « خون آلود بودن آن ، برای من مهم نیست » (اشاره به جسارت این سبک معماری دارد) و آن را «بروتالیسم جدید» می نامد. در جنبش گسترده تر بروتالیست های اروپایی، ایتالیا فصل متمایز خود را ایجاد کرد و دقت کارکرد بروتالیسم را با تاثیرات فرهنگی این کشور درهم آمیخت و لحن همتایان اروپایی خود را تا حدودی تعدیل کرد.

ساختار، عملکرد، فرم و مصالح

یکی از ویژگی‌های کلیدی بروتالیسم این است که تلاش می‌کند «از آنچه به نظر می‌رسد ساخته شود.» در حالی که این استفاده صادقانه از مصالح چیزی است که بسیاری از معماران عصر حاضر برای آن ارزش قائل هستند، اکثر ساختمان‌های مدرنیستی قبلی مصالح ساختاری خود را با گچ یا لعابی منحصر به فرد پوشش می‌دادند. در مورد بروتالیسم، بتن، فولاد و آجر تا حد امکان در معرض دید قرار می‌گیرند و ارتباط قوی‌تری بین منطق ساختاری، شکل و عملکرد معماری و قابلیت‌های مصالح ساختمانی آن ایجاد می‌کنند.

طرح های آزمایشی در طول دهه های اول پس از جنگ، اشکال و ساختارهای ممکن را به چالش کشید. در ایتالیا، مهندس سرجیو موسمچی در حال آزمایش طاق‌ها، غشاهای بتنی با پوسته نازک و سازه‌های حداقلی بود که مطابق با نیروها و تنش‌هایی که باید در برابر آن مقاومت کنند، شکل می‌گرفتند. انواع جدیدی از سازه ها بدون کمک کامپیوتر و با استفاده از مدل ها مورد آزمایش قرار گرفتند. مشابه فری اوتو، موسمچی از محلول‌های صابون و گلیسیرین پخش شده در قالب‌های سیمی برای درک هندسه کشش و تنش و از میکرو بتن برای ایجاد مدل‌های آزمایشی در مقیاس بزرگ استفاده کرد. از معدود سازه‌های ساخته شده او ، می‌توان به پل موسمچی اشاره کرد که سطح زیرین آن با استفاده از یک غشای بتن مسلح به ضخامت تقریبی 40 سانتی‌متر ایجاد شده است که قوس هایی رو به بالا و پایین دارد و بالای پل را بر روی سازه‌های انگشت مانند نگه می‌دارد و در عین حال یک مسیر مواج پیوسته در زیر آن ایجاد می‌کند.

مهندس سرجیو موسمچی می گوید : « اگر کسانی که ریسک نمی کنند یا تقلید می کنند یا تکرار می کنند، می خواهند به یک میدان جدید وارد شوند، باید با ناشناخته ها مقابله کنند. »

فضاهای مقدس بتنی

شاید همین توانایی شکل دادن به هندسه برای ایجاد احساسات است که به معماری بروتالیستی ویژگی فضاهای مقدس را می بخشد. با نگاهی به دهه 1950 در ایتالیا، کلیسای کاتولیک که تلاش می کرد ارتباط خود را در دنیای مدرن دوباره برقرار کند، شروع به پذیرش زبان معماری جدید مدرنیسم کرد. بروتالیسم مخصوصاً برای ایجاد فضاهای تامل برانگیز و چشمگیر با حداقل منابع مناسب بود. سازه هایی مانند کلیسای عیسی مسیح، در تورین، توسط معماران نیکولا موسو، لئوناردو موسو، و لیویو نورزی، نشان می دهد که چگونه مصالح ساده مانند آجر و بتن می توانند با استفاده از نور طبیعی و حجم های مناسب برای ایجاد فضاهای پر احساس و مناسب برای خدمات مذهبی فضاهای چشمگیری ایجاد کنند.

سایر سازه‌های بروتالیستی، مانند معبد ملی مریم، مادر و ملکه در تریسته طراحی شده توسط آنتونیو گواچی و سرجیو موسمچی، نمادگرایی را در هندسه ساختاری خود ادغام می‌کنند. قاعدۀ مدولار این ساختمان 40 متری از مثلث به عنوان نماد تثلیث استفاده می کند، و در عین حال وضعیت حجم ها یک M بزرگ را به عنوان اشاره به نام مریم ایجاد می کنند. معماری گورستان مقوله دیگری است که شامل تفکر است و آزادی بیان بیشتری را ارائه می دهد. نمونه‌هایی از این سبک در ایتالیا عبارتند از توسعۀ گورستان لئوناردو ریچی در جسی، و توسعۀ گورستان یادبود لوئیجی سیاپارلا، در بوستو آرسیزیو.

درک روبرتو کونته و استفانو پرگو در مورد بروتالیسم ایتالیایی در مقاله عکاسی منتشر شده در مجله FUEL Design  با عنوان «ایتالیای بروتالیست» منتشر شده است . اینکه : معماری بتن از آلپ تا دریای مدیترانه به اوج خود می رسد. این دو عکاس قبلاً مضامین مشابهی را مورد بررسی قرار داده اند، از جمله کتابی در مورد تغییرات بروتالیسم آسیایی، با عنوان «آسیای شوروی: معماری مدرنیستی شوروی در آسیای مرکزی». مطالب پژوهشی دیگر دربارۀ اشکال بومی‌شده بروتالیسم شامل : " میراث معماری مدرنیستی در تانزانیا"،" معماری صحرای بتنی بیرشبا" و "راهنمای سایت آرک دیلیبرای بازدید از ساختمان‌های مدرنیستی و بروتالیستی در پاریس، فرانسه" است.

نویسنده : ماریا کریستینا فلوریان