کشف ایده های پشت معماری بیابانی در خاورمیانه

این درهم تنیدگی سنت و مدرنیته باعث ایجاد سازه‌های خیره‌کننده‌ای شده است که فقط در بیابان دوام نمی آورند، بلکه آنها درون بیابان به شکوفایی و رونق می رسند. معماران و طراحان از اشکال و مواد خام کویر الهام می‌گیرند و از این عناصر برای ساخت پروژه‌هایی استفاده می‌کنند که با محیط اطرافشان هماهنگ است. نتیجه معماری است که بین طبیعت و سازه های ساخت دست بشر ارتباط ایجاد می کند و پایداری محیطی را می پذیرد و در عین حال فضاهایی زیبا و کاربردی ایجاد می کند. پروژه‌هایی که در ادامه معرفی می شوند، روایت مرسوم بیابان‌ها را به‌عنوان مکان های غیرقابل سکونت به چالش می‌کشند و در عوض نشان می‌دهند که چگونه طراحی متفکرانه می‌تواند محدودیت‌ها را به فرصت تبدیل کند.

دفتر مرکزی هلدینگ BEEAH 

طراحی شده توسط شرکت معماری زاها حدید، در شارجه، امارات متحده عربی

(*انرژی صفر خالص: دستیابی به صفر خالص شامل کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، تا حد امکان نزدیک به صفر است.)

طراحی این سازه به گونه ای است که روشنایی روز و نمای چشم انداز را به حداکثر می‌رساند، در حالی که قرار گرفتن در معرض نور خورشید را به حداقل می‌رساند و یک حیاط دنج در مرکز خود ایجاد می‌کند که برای تهویه طبیعی در نظر گرفته شده است. این ساختار نوآورانه فناوری پیشرفته را در خود ادغام می کند و به طور یکپارچه با ماموریت هلدینگ BEEAH  برای هدایت شیوه های پایدار در صنایعی مانند انرژی پاک، بازیافت و حمل و نقل پایدار و پاک هماهنگ است.

خانه ای در منطقه مسکونی مشرف

طراحی شده توسط شرکت معماری STUDIO TOGGLE، در منطقه مسکونی مشرف، استان حوالی، کویت

این خانه که در حومه منطقه مسکونی مشرف کویت قرار دارد، پاسخی به آب و هوای بیابانی منطقه و نیاز فرهنگی به حریم خصوصی است. این خانه برای دو برادر و خانواده‌هایشان طراحی شده است و دارای دو واحد مسکونی است که در اطراف یک حیاط مرکزی سازماندهی شده‌اند و در راستای مقابله با چالش‌های نور شدید خورشید، دمای بالا و طوفان‌های شن، این خانه برای حیاط سنتی تعریف و سبک جدیدی ارائه کرده است.

 این خانه که از سنگ عمانی پوشانده شده و دارای پالتی از چوب سفید و طبیعی است، فضای داخلی آرام خود را با پنجره‌های کرکره‌دار متعادل می‌کند و آرامش را در میان بافت شهری شلوغ خود ایجاد می‌کند.

(*آلکازار : نوعی قلعه یا کاخ اسلامی در اسپانیا که در زمان حکومت مسلمانان بین قرن‌های 8 و 15 ساخته شده است.)

(*مورها: یا موروها به مسلمانان اسپانیا گفته می‌شد که نژادی عربی-اسپانیایی-بربری داشتند و امروزه عمدتاً در شمال غرب آفریقا زندگی می‌کنند.)

ویلاهای آریای 1 تا 5 

طراحی شده توسط  شرکت معماری TAEP/AAP، در الخیران، کویت

این پروژه که در شهر دریاییصباح الاحمد الجابر الصباح واقع شده است، توسعه‌ای است که دریا را از طریق کانال‌ها و اسکله‌های تفریحی به صحرا می‌آورد. این پروژه دارای پنج ویلا در کنار آب است که برای بازتاب سبک زندگی کویت و واکنش به محیط بیابانی آن طراحی شده‌اند. ویلاها با الهام از هندسه ساده صفحه ای، یک زبان معماری واحد را همراه با تغییرات جزئی به اشتراک می گذارند و مجموعه ای هماهنگ و در عین حال متنوع ایجاد می کنند.

این طرح، حیاط‌های سایه بان ‌دار و دیوارهای سوراخ‌دار را برای اطمینان از حفظ حریم خصوصی ادغام می کند، همچنین فضاهای باز طبقه همکف به‌طور یکپارچه به ساحل، باغ‌ها و استخرها متصل می‌شوند و مناطق نشیمن را در فضای باز گسترش می‌دهند. پشت بام‌ها، مناظر وسیعی از صحرای خیران را ارائه می‌دهند و فضاهای تفریحی ایده‌آلی را برای معاشرت در زمان‌های خنک‌تر فراهم می‌کنند. با وجود طرح های مشابه، هر ویلا دارای تفاوت های ظریف منحصر به فردی است که در عین حفظ انسجام، فردیت را ارائه می دهد و پروژه را به نقطه مقابل توسعه شهری اطراف تبدیل می کند.

آکادمی و باشگاه گلف آیلا

طراحی شده توسط شرکت معماری اوپنهایم، در عقبه، اردن

این طرح از عناصر سنتی مانند صفحات فولادی کورتن الهام گرفته از *مشربیه عربی و الگوهای اردنی استفاده می کند، و در عین حال رنگ های خاکی مصالح آن منعکس کننده پالت بیابانی است. یک برنامه تبادل دانش مشارکتی تضمین کرد که کارگران محلی برای تکنیک‌های بتن پاشی پیشرفته آموزش دیده‌اند، در حالی که یک هنرمند محلی از روش‌های سنتی رنگدانه‌سازی استفاده کرد و اصالت فرهنگی را در این نقطه عطف معماری بدیع و سرزنده گنجاند.

(*مشربیه: یک نوع پنجره یا بالکن پیش ‌آمده است که با شبکه ‌های چوبی کنده ‌کاری شده و مشبک در طبقات بالایی ساختمان قرار دارد و گاهی هم با شیشه ‌های رنگی تزیین شده است .)

استراحتگاه دنج صدف حلزون 

طراحی شده توسط شرکت معماری character، در استان فارس، ایران

" استراحتگاه دنج صدف حلزون" واقع در جنوب غربی شهر شیراز، در ایران، خانه ای مناسب گذران ایام تعطیل است که برای استراحت، گردهمایی های خانوادگی و فرار از زندگی شهری طراحی شده است. این خانه با الهام از آب و هوای نیمه بیابانی منطقه، دارای طرحی شبیه به صدف حلزون همراه با فضاهایی است که به ترتیب دایره ای چیده شده اند. این ترتیب با حیاط خاص و کوچکی شروع می شود که دارای گیاهان تاب آور و مقاوم است و دمای داخلی را کاهش می دهد.

طراحی درونگرای این سازه، انتقال گرما را به حداقل می رساند و فضایی خصوصی و آرام را برای مدیتیشن ایجاد می کند، در حالی که سقف به عنوان یک تراس مرتفع عمل می کند و چشم اندازی وسیع برای گردهمایی در شب های خنک تر را ارائه می دهد. فضای داخلی، سیال و بدون پارتیشن و به طور یکپارچه به هم متصل می شود، و دارای یک اتاق نشیمن تابستانی است که رو به بیرون باز می شود و یک فضای زمستانی گرمتر رو به جنوب برای بهره بردن از نور خورشید دارد.

مرکز تعاملی پارک زمین شناسی البحیص

طراحی شده توسط شرکت معمارای هاپکینز، در شارجه، امارات متحده عربی

پارک زمین شناسی که در منطقه ای غنی از اهمیت های ماقبل تاریخی و زمین شناسی واقع شده است، فسیل های دریایی 65 میلیون ساله، رشته کوه ها و گورستان های باستانی این منطقه را گرامی می دارد. طرح آن با الهام از خارپشت های دریایی فسیل شده ای که در این محل پیدا شده اند، دارای پنج غلاف به هم پیوسته در اندازه های مختلف است که فضاهای نمایشگاهی، یک سالن تئاتر همه جانبه، یک کافه و امکانات مربوط به بازدیدکنندگان را فراهم می کند.

غلاف‌ها، که فرم‌های مجسمه‌ای دارند توسط صفحات فولادی منطبق با رنگ‌های صحرا پوشانده شده‌اند، و به آرامی روی دیسک‌های بتنی تقویت شده قرار گرفته اند تا زمین را حفظ کنند. فضای داخلی آن‌ها، با پوسته‌های بتنی در معرض دید، نور طبیعی ملایم، و مصالح ملاحظه کارانه، با روشنایی صحرا در تضاد است. یک مسیر پرپیچ‌وخم در فضای باز، غلاف‌ها را به هم متصل می‌کند، و از میان مناطق دیدنی، کلاس درس سایه بان ‌دار و پیاده روهای مرتفع در محوطه های باستانی عبور می‌کند و بازدیدکنندگان را به اکتشاف و یادگیری دعوت می‌کند. این پارک که توسط سازمان مناطق حفاظت شده محیط زیست شارجه اداره می شود، بر حفاظت و آموزش در امارات تاکید دارد.

نویسنده: اریک بالدوین