سفر به اعماق زمین: نگاهی به شگفت‌انگیزترین ایستگاه‌های مترو در جهان

در حالی که بیشتر خطوط مترو شهری تنها چند طبقه پایین‌تر از سطح خیابان‌ها قرار دارند، برخی موارد استثنایی شگفت‌انگیز وجود دارند که بیش از صد متر زیر زمین فرو می‌روند. عواملی مانند زمین ناهموار، سواحل مرتفع رودخانه‌ها، تراکم بالای توسعه شهری و لزوم حفظ آثار تاریخی، مهندسان را مجبور می‌کنند تا برای ساخت خطوط مترو تونل‌های عمیق‌تری حفر کنند. در نتیجه ایستگاه‌های متروی خارق‌العاده‌ای ایجاد می شوند که طرح‌های پیچیده، سیستم‌های پله برقی عظیم و روش‌های ساخت پیشرفته ای دارند.

از سواحل مرتفع رود دنیپرو در کی‌یف که ایستگاه معروف «آرسنالنا» در آن قرار دارد گرفته، تا تپه‌های سر به فلک کشیده چونگ‌کینگ در چین که ایستگاه هونگیانگ‌چون را به عنوان عمیق‌ترین ایستگاه جهان در خود جای داده است، این شگفتی‌های زیرزمینی شاهکارهای مهندسی مدرن هستند. در ادامه، با برخی از عمیق‌ترین ایستگاه‌های مترو در جهان آشنا خواهیم شد:

10. ایستگاه پلاشاد لنینا – با عمق ۶۷ متر (۲۲۰ فوت)

پلاشاد لنینا ایستگاهی در خط کیروفسکو-ویبورگسکایا متروی سن پترزبورگ روسیه است که در عمق ۶۷ متری زمین واقع شده است. این ایستگاه در تاریخ اول ژوئن ۱۹۵۸ افتتاح شد و در ابتدا به نام ایستگاه فنلاند نامگذاری شده بود، اما بعداً به دلیل نزدیکی‌اش به میدان لنین تغییر نام داد. راهروی ورودی این ایستگاه، که با ترمینال راه آهن فینلیاندسکی ادغام شده، دارای موزاییکی است که به سخنرانی لنین در سال ۱۹۱۷ اشاره دارد و یاد آن را گرامی می‌دارد. طراحی راهروی ایستگاه که توسط معمار ای. کی. آندریف انجام شده است، نشان دهنده فاصله گرفتن از افراط‌گرایی‌های معماری استالینیستی است و به جای آن زیبایی شناسی ساده تری با رنگ های قرمز و سفید انتخاب شده است. نورپردازی ایستگاه در سال ۲۰۰۶ به‌روزرسانی شد و فضای بصری آن به طور قابل توجهی تغییر کرد.

 ۹. ایستگاه واشنگتن پارک - با عمق ۷۹ متر (۲۶۰ فوت)

ایستگاه واشنگتن پارک، که در عمق ۲۶۰ فوت (۷۹ متر) زیر زمین قرار دارد، عمیق‌ترین ایستگاه حمل و نقل در آمریکای شمالی و تنها ایستگاه کاملاً زیرزمینی در سیستم قطار سبک MAX پورتلند است. این ایستگاه که در سپتامبر ۱۹۹۸ به عنوان بخشی از طرح توسعه خط غربی MAX افتتاح شد، به عنوان قطبی حیاتی برای اتصال جاذبه‌های مهمی مانند باغ وحش اورگان و مرکز جنگلداری جهانی عمل می‌کند. این ایستگاه برای کاهش ازدحام و بهبود دسترسی به مکان‌های کلیدی در پورتلند طراحی شده است. طراحی آن شامل یک جدول زمانی زمین‌شناسی است و به دلیل عمق و ساختار سنگی پیرامونش، به طور طبیعی دمایی در حدود ۵۰ درجه فارنهایت (۱۰ درجه سانتیگراد) را در تمام طول سال حفظ می‌کند. همچنین دارای آسانسورهای پرسرعت و نقاشی‌ دیواری های در مقیاس بزرگ است که به جذابیت معماری و عملکردی آن می افزاید.

۸. پارک پوبدی - با عمق ۸۴ متر (۲۷۶ فوت)

پارک پوبدی، ایستگاهی از متروی مسکو واقع در منطقه دوروگومیلوو است که به دلیل عمق ۸۴ متری اش، قابل توجه است و همین امر آن را به عمیق‌ترین ایستگاه مترو در مسکو و یکی از عمیق‌ترین ایستگاه‌های مترو در جهان تبدیل می‌کند. این ایستگاه به عنوان محل تلاقی خطوط آرباتسکو-پوکروفسکایا و کالینینسکو-سولتسوسکایا عمل می‌کند و مسافران می توانند در این ایستگاه خط عوض کنند. ساخت آن در سال ۱۹۸۶ آغاز شد و در سال ۲۰۰۳ افتتاح گردید. طرح این ایستگاه شامل طولانی‌ترین پله برقی‌های اروپا است که هر کدام ۱۲۶ متر طول دارند و حدود سه دقیقه طول می‌کشد تا بالا بروند. معماری این ایستگاه که توسط معماران ناتالیا شوریگینا و نیکولای شوماکوف طراحی شده،‌ با طرح‌های رنگی متضاد و موزاییک‌های بزرگی که وقایع تاریخی را به تصویر می‌کشند، شناخته می شود. علاوه بر این، در ساخت آن از یک روش منحصر به فرد شامل بلوک‌های فولادی پر شده با بتن استفاده شده است که هزینه‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش داد.

7. ایستگاه ادمیرالتیسکایا - با عمق 86 متر (282 فوت)

ایستگاه ادمیرالتیسکایا، بخشی از خط فرونزنسکو-پری‌مورسکایا در متروی سن پترزبورگ است که در 28 دسامبر 2011 افتتاح شد. در درجه اول هدف از ساخت آن کاهش ازدحام جمعیت در ایستگاه‌های مجاور و دسترسی بهتر به موزه آرمیتاژ و سایر موزه‌ها بود. در ابتدا این ایستگاه برای خط نوسکو-واسیلئوستروفسکایا برنامه‌ریزی شده بود، اما به دلیل مشکلات بودجه و اختلاف نظرها در مورد محل خروجی اش، به ویژه با توجه به اهمیت تاریخی محل انتخاب شده، ساخت آن با تأخیر مواجه شد. این ایستگاه که در نزدیکی ساختمان آدمیرالی قرار دارد، به دلیل عمق خود قابل توجه است. عمقی که به 86 متر زیر زمین می‌رسد و همین آن را به عمیق‌ترین ایستگاه مترو در سن پترزبورگ تبدیل می‌کند. این مجموعه شامل دو پله برقی است که طولانی‌ترین آنها ۱۲۵ متر است و ابتدا به یک سطح میانی می رسد و سپس به سطح پایین تر ادامه می یابد.

۶. ایستگاه اونیورسی تِت(متروی کی یف) - با عمق ۸۷ متر (۲۸۵ فوت)

ایستگاه اونیورسی تِت، بخشی از خط سویاتوشینسکو-براورسکا در متروی کی یف است که در ۶ نوامبر ۱۹۶۰ افتتاح شد. این ایستگاه به دلیل نزدیکی به دانشگاه ملی تاراس شوچنکو کی‌یِف، این نام را گرفته است. معماری طاق سه قوسی این ایستگاه یادآور طرح‌های استالینیستی متروهای مسکو و سن پترزبورگ در دهه ۱۹۵۰ است و همین ویژگی آن را متمایز می کند. این ایستگاه دارای ستون‌های مرمری قرمز همراه با مجسمه‌های مرمری سفیدی از چهره‌های برجسته اوکراینی و روسی است، اگرچه آنهایی که اصالتاً روسی بودند در طول حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ پوشانده شدند. طراحی ایستگاه شامل چراغ‌های مخفی برای روشنایی، دیوارهای مزین به کاشی‌های نارنجی و کف‌های گرانیتی با الگوهای سنتی اوکراینی است. ایستگاه اونیورسی تِت در زمان جنگ به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار گرفته و جایگاه یک بنای یادبود معماری را دارد.

۵. ایستگاه هونگتودی - با عمق ۹۴.۴۷ متر (۳۰۹.۹ فوت)

ایستگاه هونگتودی، واقع در منطقه جیانگ‌بی، در چونگ‌کینگ، چین، به عنوان محل تلاقی خطوط ۶ و ۱۰ متروی چونگ‌کینگ عمل می‌کند. نکته قابل توجه اینکه این ایستگاه با پایین ترین سطح خود در عمق ۹۴ متری زیر زمین، یکی از عمیق‌ترین ایستگاه‌های متروی جهان است. این ایستگاه در ابتدا در سال ۲۰۱۲ با سکوهای خط ۶ که در عمق بیش از ۶۰ متری زمین قرار داشتند افتتاح شد، و با اضافه شدن سکوهای خط ۱۰ در سال ۲۰۱۷، عمق خود را به ۹۴ متر افزایش داد. این عمق، ایستگاه هونگتودی را در میان عمیق‌ترین ایستگاه‌های جهان قرار می‌داد، البته قبل از اینکه ایستگاه هونگ‌یان‌چون با عمق ۱۱۶ متر از آن پیشی بگیرد. مجموعه این ایستگاه، به دلیل عمق و حجم بالای جابجایی، به بیش از ۹۱ پله برقی مجهز شده است تا حرکت در سطح وسیع آن را تسهیل کند.

۴. ایستگاه زولوتی وروتا - با عمق ۹۶.۵ متر (۳۱۷ فوت)

زولوتی وروتا، ایستگاهی در خط سیرتسکو-پچرسکای متروی کی‌یِف است که در ۳۱ دسامبر ۱۹۸۹ افتتاح شد. این ایستگاه به نام دروازه طلایی که در نزدیکی آن قرار دارد نامگذاری شده و به خاطر عمق ۹۶.۵ متری اش در زیر زمین شناخته شده است. در ایستگاه زولوتی وروتا، می توان خط مترو را عوض کرد و به خط متروی سویاتوشینسکو-برووارسکا رفت. این ایستگاه دارای طراحی منحصر به فردی است که شبیه یک معبد باستانی دوران کیوان روس است ولی به لطف معماران بوریس و وادیم ژژرین به همراه میکولا ژاریکوف، از کاربرد طرح اولیه خود فاصله گرفته است. این ایستگاه ۸۰ قطعه موزاییک را مثل یک موزه به نمایش می‌گذارد که تاریخ کیوان روس را به تصویر می‌کشد و به عنوان یکی از چشمگیرترین ایستگاه‌های متروی اروپا شناخته می‌شود. این ایستگاه همچنین در طول حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ به عنوان پناهگاه بمباران مورد استفاده قرار گرفت.

۳. ایستگاه آرسنالنا (متروی کی‌یف) - با عمق ۱۰۵.۵ متر (۳۴۶ فوت)

ایستگاه آرسنالنا، در خط سویاتوشینسکو-برووارسکا متروی کی‌یف، با عمق ۱۰۵.۵ متر، به عنوان سومین ایستگاه عمیق جهان شناخته می شود. این ایستگاه که در مرحله نخست احداث این خط افتتاح شد، طراحی غیرمعمولی دارد که فاقد سالن مرکزی است و شبیه طرح ایستگاه های متروی لندن است. معماری منحصر به فرد سه طاقی این ایستگاه که توسط گراناتکین، کروشینسکی و شچوکینا طراحی شده است، به دلیل شرایط دشوار خاک و مسائل مربوط به عایق‌بندی آب، فقط شامل ستون‌های تزئینی است. ایستگاه آرسنالنا  نام خود را از کارخانه آرسنال کی‌یف که در نزدیکی آن واقع شده و اکنون موزه هنر و فرهنگ ملی میستسکی آرسنال شده، گرفته است. این ایستگاه در سال ۱۹۸۶ به عنوان یک بنای معماری یادبود محلی ثبت شد. همچنین این ایستگاه در طول حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ به عنوان پناهگاه بمباران استفاده شد. سیستم پله برقی طولانی این ایستگاه یکی از عمیق‌ترین مسیرهای رو به پایین در کی‌یف است.

۲. ایستگاه متروی پیونگ یانگ - با عمق ۱۱۰ متر (۳۶۰ فوت)

مترو پیونگ یانگ، که به پایتخت کره شمالی خدمات ارائه می‌دهد، شامل دو خط است و جزو عمیق‌ترین متروهای جهان به شمار می رود، با ریل‌هایی با عمق بیش از ۱۱۰ متر از سطح زمین که به ایستگاه‌ها اجازه می‌دهد به عنوان پناهگاه‌های بمباران نیز استفاده شوند. ساخت این مترو در سال ۱۹۶۵ شروع شد و بین سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲ تحت رهبری کیم ایل سونگ به بهره برداری رسید. ایستگاه‌هایی مانند پوهونگ و یونگوانگ در سال ۱۹۸۷ به آن اضافه شدند. این مترو در اعماق زمین است و هیچ بخشی از آن روی زمینی فعالیت نمی‌کند و دمای سکو در تمام طول سال حدود ۱۸ درجه سانتیگراد (۶۴ درجه فارنهایت) باقی می‌ماند. ساخت و ساز این ایستگاه با کمک‌های فنی چین، به ویژه در نصب تجهیزات الکتریکی و پله برقی همراه بود. در حال حاضر، مترو در حال به‌روزرسانی و توسعه‌های احتمالی است و ناوگان آن عمدتاً از مدل‌های بازسازی شده متروی زیرزمینی U-Bahn برلین تشکیل شده است. این ایستگاه همچنین دارای موزه‌ای است که به تاریخچه و ساخت آن اختصاص داده شده است.

۱. ایستگاه هونگ‌یان‌چون - با عمق ۱۱۶ متر (۳۸۱ فوت)

ایستگاه هونگ‌یان‌چون در خط ۹ متروی چونگ‌کینگِ چین، با ثبت عمیق‌ترین نقطه خود در عمق ۱۱۶ متری زیر زمین، عنوان عمیق‌ترین ایستگاه متروی جهان را در اختیار دارد. این ایستگاه در سال ۲۰۲۲ در منطقه یوژونگ افتتاح شد و رکورد ایستگاه آرسنالنا در کی‌یف را شکست. همچنین این ایستگاه از نوامبر ۲۰۲۳ به خط ۵ مترو متصل شده است. این ایستگاه دارای اختلاف ارتفاع عمودی قابل توجهی به میزان ۱۴۱ متر بین دو ورودی خود است. برای پیمایش مسیر در این عمق، مسافران از سیستم‌ گسترده ای از پله برقی‌ها یا پیاده‌روهای متحرک استفاده می‌کنند و برای رسیدن به سکوها تا ۸ دقیقه زمان نیاز دارند. این ایستگاه نمونه ای منحصر به فرد از ساختار وسیع زیرزمینی به شمار می آید.